De titel is duidelijk. #RefugeesWelcome is altijd mijn credo geweest. Dat er nu altijd relletjes ontstaan over het strenge uitwijsbeleid van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) is tekenend voor de harde, koude samenleving waar we in beland zijn. Waar is de menselijkheid naartoe?
Noem me gerust een linkse rakker, als u nog gelooft in de tweedeling tussen links en rechts. Een partijkaart heb ik echter niet. De enige politieke affiliatie die ik ooit ben aangegaan was met Groen. Een jaar lang was ik lid van de ecologische partij in Vlaanderen. Mijn motivatie was verontwaardiging over het uitblijven van een degelijk klimaatbeleid.
Klimaat en vluchtelingen, twee thema’s die meer verbonden lijken dan ze op het eerste gezicht misschien lijken. Onlangs schreef ik voor Mondiaal magazine een analyse over de vervlechting van deze twee onderwerpen. De vluchtelingencrisis van 2015 zal verbleken bij wat we in de toekomst gaan meemaken. Klimaatrampen zullen elkaar sneller en sneller opvolgen, waardoor mensen niet anders kunnen dan vluchten naar de gebieden die zich boven de zeespiegel bevinden.
Vluchtelingen zijn mensen
Het is naast de kwestie om te zeggen dat we niet alle vluchtelingen hier kunnen opvangen. Het enige dat ons van ‘de vluchtelingen’ onderscheidt, is de plek waar we geboren zijn. Noem het geluk. Geluk om EU-burger te zijn, deel van een samenwerkingsverband van landen waarbinnen vrij verkeer van personen mogelijk is, zonder aanvraag van visum. Er is in Europa genoeg plaats voor alle vluchtelingen uit het Midden-Oosten. Er moeten sancties komen voor landen die weigeren om slechts een beperkt aantal of helemaal geen vluchtelingen op te nemen.
Uiteraard moet er meer gebeuren dan enkel vluchtelingenopvang. We moeten ook de wortels van het probleem aanpakken waardoor mensen vluchtten uit hun thuisland. Het is hallucinant dat iemand als Assad nog steeds in het zadel zit. De internationale gemeenschap moet zich sterker durven uitspreken over dictators en massamoordenaars. Ook handel drijven met mensonterende regimes als Saudi-Arabië moeten we misschien eens herbekijken. Als ik dat opper, krijg ik steeds te horen: “Maar Thomas, de economische belangen primeren nu eenmaal.” Het is altijd maar weer de economie die voorrang krijgt op de mensenrechten. Leven wij in de eenentwintigste eeuw of in de Antieke Oudheid? Call me naive, maar het wordt eens tijd dat we de daad bij het woord voegen. Dus Saudi-Arabië niet enkel met mooie retoriek veroordelen, maar hen ook echt isoleren zoals we dat met Noord-Korea doen of vroeger met Cuba.
Vluchtelingen zijn van alle tijden, dat weet iedereen nu wel. Het mooie aan de mensheid is net dat we niet gebonden zijn aan één plaats. In de VS is dat nog meer duidelijk dan hier. Iedere Hollywood-celebrity laat zijn of haar roots of ‘ancestry’ prominent in beeld komen op IMDB of wikipedia. Want niemand is echt Amerikaan, buiten die arme native Americans die we indianen noemen, ook al heeft India daar niets mee te maken.
Als je in New York bent, kan je de boot nemen om Liberty en Ellis Island te bezoeken. Ellis Island is het eiland waar iedere immigrant zich tot in de twintigste eeuw kwam registreren. Eens toegelaten was je officieel Amerikaan.
Europa’s eigen Ellis Island zijn de eilanden voor de Griekse kust, waaronder Lesbos. Met dit essay wil ik vluchtelingenwerkers hier en aan de grenzen van Europa een hart onder de riem steken. Ik wil ook Theo Francken bedanken voor zijn harde werk. Ik ben het niet altijd eens met Theo, maar in het algemeen voert hij een goed beleid. Meningsverschillen zijn normaal en nodig in een democratie. Ik ga nu niet zover gaan door te zeggen dat ik Theo steun, maar we moeten Theo en de N-VA niet overladen met alle zonden van Israel. Het vluchtelingenprobleem is groter dan individuele politici en partijen. Meer nog, vluchtelingen zijn er altijd geweest en zullen er altijd zijn, zolang de mens bestaat.
Als laatste wil ik hier nog aankaarten dat het voor vluchtelingen veel gemakkelijker zou moeten zijn om hun familie te bezoeken die is achtergebleven in bijvoorbeeld Turkije. Waarom wil Turkije geen visums geven aan Syrische vluchtelingen in Europa? Je bent dan al weggerukt uit je thuisland, en dan krijg je nog niet eens toestemming om je grootvader of -moeder te bezoeken. Wanneer gaan overheden mensen behandelen als mensen en niet als een hoopje papieren die samen gebundeld zijn in een boekje dat we paspoort noemen?
